Een cliënte dekt elke avond de tafel voor het ontbijt. Alleen dan kan volgens haar de start van de volgende dag, met haar man en twee kinderen, ontspannen verlopen en hoopt ze stress te vermijden ...
Recent dekte ze rond 22.30 uur weer de ontbijttafel. Deze keer ging er boosheid door haar heen. Als ik haar vraag waar die boosheid voor staat, moet ze even nadenken. Ze ziet in dat ze iets doet dat ze eigenlijk niet telkens wil doen. Haar man laat het volgens haar voor de zoveelste keer afweten; ‘hij blijft maar surfen op het internet’! Ze vindt het lastig dat haar man zijn verantwoordelijkheid niet neemt. Maar voor hem begint elke dag ontspannen, ook als de tafel nog niet gedekt is.
De irritatie wijst haar op een behoefte om wat vaker trouw te zijn aan haarzelf en minder aan haar dwingende patroon. ‘Hoe zou het zijn als je de tafel een keer niet dekt?’, stel ik aan haar voor. Mijn cliënte blijft haar ogen gesloten houden. Ik nodig haar uit om te observeren wat er nu in haar omgaat.
Na enige tijd antwoordt ze: ‘Verdriet’. Ze licht dit toe. Ze voelt zich onvoldoende gezien door hem, want hij komt haar niet tegemoet. Het verdriet wijst op een behoefte. Welke? ‘Zet je man met het niet-dekken van de tafel jou op afstand?’, vraag ik haar. ‘Ik voel me dan inderdaad niet gezien’, is haar antwoord. Het verdriet nodigt haar uit naar binnen te gaan. Het verwijst naar het gemis aan hechting, aan haarzelf. Ze ziet in dat ze het verdriet mag toelaten en deze behoefte mag dragen, en niet projecteert op haar man.
Even later herhaal ik de vraag wat er gebeurt als de dag begint zónder gedekte tafel? ‘Dan krijg ik stress’, is haar overtuiging. Ik vraag wat de gevolgen zijn als ze stress ervaart. Ze antwoordt: ‘Ik voel dan angst’. Het voorbereid zijn op de volgende ochtend vóórkomt volgens haar juist stress. Vanuit die overtuiging is ze altijd vooruit aan het werken. Dat heeft ze als kind al geleerd van haar ouders. Pas als ze controle meent te hebben over wat er komen gaat, voelt ze zich veilig.
Ik spiegel haar en vraag wat meer stress oplevert: vooruit plannen en aanpakken of met de stroom meebewegen en meer achteroverleunen? Daar kan ze in mee. Het is inderdaad beter het leven ook te durven kunnen laten gebeuren.
Als we het zelfonderzoek vervolgen blijkt achter het patroon van het willen vermijden van stress haar overtuiging te bestaan dat haar burn-out niet mag terugkeren. Die ligt weliswaar al lang achter haar. En juist de anticiperende en controlerende stijl van omgaan met verantwoordelijkheid, taken en tijd doet herinneren aan haar controle-zucht en dreigende burn-out … Ik vul aan dat acute stress juist de weerstand versterkt; mits hier ontspanning op volgt. Chronische stress is echter belastend en leidt tot uitputting.
Ze ziet in dat haar behoeften aan veiligheid en hechting niet als eerste vervuld hoeven te worden door een ander, in dit geval haar man. De bijbehorende emoties (resp. angst en verdriet) nodigen uit om met de aandacht naar de ruimte in je lijf te gaan zodat je de stroom beter ziet. En daarmee alle emoties en behoeften, en ja ook de patronen, zonder dat je ze dwingend volgt. En dát maakt dat je zelf in de stroom komt te staan en daardoor beter ontspant en meebeweegt.
Deze weg leidt voor haar tot meer bewust zijn, ook over de overtuigingen die de impuls vormen voor de hang naar controle, anticiperen en herhaalbaarheid. Zo vergroot ze haar keuzes en hoeft ze niet élke avond de tafel te dekken. Een keer achterover leunen en het ontbijt laten gebeuren levert inderdaad meer ontspanning op.
./.
Het gaat in deze casus om overtuigingen dat spanning en stress slecht zijn . Die wil ze vermijden en daarom gaat ze vooruit werken én haar overtuigingen projecteren op haar omgeving. De uitnodiging is om de angst te verwelkomen en de overtuigingen te doorzien (tijdelijke eu-stress is helemaal niet slecht, chronische stress wel; en een burn-out komt niet terug als je je emoties verwelkomt en niet compenseert met vluchten, vechten of verdringen).
Comments