Elk kind heeft behoefte aan twee dingen: hechting en zichzelf worden. Wat gebeurt er als de band met de ouders beschadigt door huiselijk geweld, spanningen, scheiding of onvoldoende aandacht?
Dan gaat het kind manieren ontwikkelen om te kunnen overleven. Het gaat zich aanpassen, omdat het daarmee hoopt wél veiligheid en geborgenheid te krijgen. Dat aanpassen krijgt vorm door de ander begripvol tegemoet te komen. Het kind gaat inschikken. Het let op de reacties van de ouders, en schat in welk gedrag wel gewaardeerd wordt en wat niet. Het leert zich af te stemmen, kleiner te maken en sociaal wenselijk te zijn.
Het gevolg is dat dit ten koste van de ontwikkeling van een eigen identiteit. Het kind spiegelt zich sterker aan het voorbeeld en neemt patronen over van de ouders. Het leert emoties als boosheid en angst in te slikken. Die zijn sociaal lastig. Bovendien is het beter om aardig en hulpvaardig te zijn. De ruimte van het kind wordt kleiner. Het trekt zich langzaam terug in zijn hoofd. Het gaat situaties inschatten en het verloop ervan proberen te controleren. Het kind is vaker op zijn hoede.
Aanpassen en inschikken helpen om overeind te blijven. Maar de gevolgen worden op latere leeftijd goed zichtbaar. De puber en de volwassene perfectioneert die kwaliteiten nog verder. Daarmee verdwijnt het evenwicht tussen uitreiken en ontvangen, tussen aanpassen en begrenzen en tussen inslikken en uiten. De volwassene krijgt onbewust last van een ‘vervuild’ innerlijk kompas. De keuzes zijn immers vaak reactief. Hij wordt een speelbal van het gedrag van anderen.
Het lijf gaat op termijn signalen geven dat de balans zoek is. De eigen ruimte is kleiner geworden door de overgerichtheid op de ander. Er ontstaan spanningen, (pijn)klachten en onzekerheid over keuzes. De gevolgen worden bestreden met het ontkennen en onderdrukken. Of met verdoven, hulp zoeken bij therapeuten en behandelaars.
De boodschap van de signalen is dat de aandacht verplaatst mag worden naar het eigen lijf, zodat er meer ruimte ontstaat voor het uiten van emoties. Zodat je je beter kunt ontspannen, begrenzen, meer aanwezigheid uitstraalt, hulp kunt ontvangen, je beter kunt verbinden en oprechte aandacht van de ander kunt laten binnenkomen.
Commentaires